Thứ Hai, 8 tháng 6, 2015

Ca khúc SULIKO (СУЛИКО) do Nhóm nhạc "Khúc ca xưa" trình bày

 

Trong cuốn "Nhật ký” của mình, Đặng Thùy Trâm có nhắc tới những kỷ niệm về bài hát "Suliko" của một thời sôi nổi và say mê, rất quen thuộc với bao thanh niên lứa chúng tôi trong những năm 60 của thế kỷ trước.

Đây là một bài dân ca Gruzia, lời của Nhà thơ Acakia Tsereteli (1840-1915):


Я искал могилу милой,
Обошёл я все края
И рыдал слезой горючей:
"Где ты, милая моя?"
Anh đi tìm nấm mồ của em yêu,
Anh đi vòng quanh khắp mọi miền
Thổn thức với dòng lệ cháy bỏng:
“Em ở đâu hỡi người yêu của anh?”
Я в кустах увидел розу,
Что светилась, как заря,
И спросил её с волненьем:
"Ты ли милая моя?"
Anh đã nhìn thấy bụi hoa hồng,
Hoa ngời sáng như ánh bình minh,
Anh nghẹn ngào bên hoa hỏi khẽ:
“Phải em người dấu yêu của anh?”
Меж ветвей свистала пташка,
И спросил я соловья:
"Молви, звонкая пичужка:
Ты желанная моя?"
Giữa tầng cành chim hót véo von,
Anh khẽ hỏi chú chim họa mi:
“Hãy nói đi, nào chú chim xinh:
Phải em người ước mong của anh?”
Соловей склонил головку,
Над кустом своим свистя,
Словно ласково ответил:
"Угадал ты, это я".
Chim họa mi khẽ nghiêng mái đầu,
Trên cành cây cất tiếng véo von,
Cứ ngỡ như trả lời âu yếm:
“Anh đoán đúng rồi, đó là em”.

(Bản dịch lời Nga của Minh Nguyệt).

Ca khúc này vào Việt Nam từ những năm đầu hòa bình trên miền Bắc, qua lời dịch của các lưu học sinh từ Khu học xá Nam Ninh, Trung Quốc trở về nước. Bản dịch đầu tiên qua tiếng Trung Quốc có 2 đoạn nội dung không liên quan gì tới bản gốc (kiểu lấy nhạc dân ca đặt lời mới!) như sau:

Em mơ một ngày mai súng rền vang,

Muôn sao bay tung tăng xé màn tang.

Anh xông vào cứu thoát cho em và các đồng bào.

Ôi! Biết bao đau thương giữa nơi này,

Quân ta về chiến thắng quang vinh dưới lá cờ hồng,

Thấy em ở nơi nào Souliko.

Anh đi tìm người xưa vẫn chờ mong,

Quê hương đây nhưng đâu thấy người xưa.

Anh tiến về giải phóng quê hương và các đồng bào,

Xót xa thay em đâu Souliko,

Anh tiến về dưới ánh vinh quang chiến thắng quân thù,

Xót xa thay em đâu Souliko.

Bản dịch mà chúng tôi hay hát là một bản sát với nội dung gốc, có 4 đoạn, nhưng cũng có những đoạn khác nhau, chắc do nhiều người truyền miệng và sửa chữa:
Bao nhiêu ngày tôi đi kiếm tìm quanh
Nơi nao người tôi yêu nấm mồ xanh?
Lang thang tìm đâu thấy tôi đi cho đến bao giờ,
Chín suối em hay chăng, Suliko?
Trong khi lòng tôi đau cất lời mong
Bông hoa hồng tươi thắm dưới trời trong
Lung linh giọt sương sớm ban mai nơi chốn xa vời,
Có phải em hay chăng, Suliko?
Nhưng sau một con chim dưới hàng hoa
Cao cao lời ngân vang mấy giọng tơ
Tôi nghe lời chim hót thanh tao tựa ánh trăng mơ
Có phải em hay chăng, Suliko?
Chim nghiêng đầu trong hoa máu hồng pha
Bên tai tôi miên man khẽ lời ru
Tôi nghe lời chim hót thương anh chàng lỡ duyên tơ
Nắm đất đây là mồ Su-li-kô.
Tới những năm 60-70, có một bản dịch rất phổ biến và được nhiều người thuộc, chỉ có 3 đoạn. Nhóm nhạc “Khúc ca xưa” trình bày ca khúc “Suliko” theo bản dịch này:
Tôi đi tìm qua bao tháng ngày trôi,
Nơi người yêu tôi yên giấc ngàn thu.
Tôi đi tìm mãi mãi, tôi đi tìm khắp nơi nơi,
Em an giấc nơi nào Suliko?
Con chim họa mi ca hót thần tiên,
Muôn âm thanh ngân nga khúc triền miên.
Bao cung đàn thánh thót chim đang vui hót bỗng ngừng,
Chim thấy chăng nơi nào Suliko?
Bao đau buồn đang nung nấu lòng ta,
Bên tim ta bông hoa ngát mùi hương.
Rung theo nhịp tim ta bông hoa hàm tiếu rung động,
Em ơi đó hay chăng Suliko?